Türkiye’nin en ünlü jokeyi Halis Karataş, doruğa yükselişi, eşi Begüm Atman’ın hastalığıyla çabası ve efsane atı ‘Bold Pilot’la kırdığı rekorlar sinema sinemasına dönüşüyor. 44 yaşındaki Karataş, Bold Pilot’ın jübilesinden eşini kaybettikten üç ay sonra kazandığı Gazi Koşusu’na, hikayesini Hürriyet’e anlattı.
Bir tarafta, Atatürk’ün “Atçılık toplumsal bir gereksinimdir, geliştirmek gerekir” tavsiyesiyle atçılığa başlayan esaslı Atman ailesi… Başka tarafta altı çocuklu Sivaslı bir aileden gelen, Atman harasında işe başladıktan sonra Türkiye’nin en ünlü jokeyi olan Halis Karataş. Ve bu iki hikayeyi birleştiren efsane at: Bold Pilot.
Şu an sinemaya uyarlanan bu değerli öyküyü başa, 1991 yılına saralım: Şimdi 19 yaşında, umut vaat eden bir jokey olan Halis Karataş, Özdemir Atman’ın sahip olduğu Atman ekürisinde işe başladı. Üç sene sonra yolları genç bir tay olan Bold Pilot’la kesişti. Atman, Bold Pilot şimdi iki yaşında minik bir tayken, Halis Karataş’a çalıştırması için diğer bir atı önerirken, Karataş, Bold Pilot’a baktı ve “İzin verin ben bu atı çalıştırayım” diyerek Türkiye’ye bir efsane kazandırmanın birinci adımını attı. Karataş, Bold Pilot’a ‘vurulma’ anını şöyle anlatıyor: “Özdemir Atman’ın iki atına binmiştim. 1991’de ‘Asya Atçılık Konferansı’ için ‘en başarılı jokey’ olarak beni seçmişlerdi. Ve o sırada Özdemir Bey’le tanıştık, kendisiyle çalışmamı teklif etti. Bold Pilot ile de 1994’Te şubat ayının 26’sında tanıştık. Özdemir Beyefendi yeni gelen tayları çalıştırıp, hangi atımızın iyi olduğuna dair onları sıralamamızı istedi. Dört tayın akabinde sıra Bold Pilot’a geldi. Daha iki yaşında bebekti. Onda takılı kaldım. Öteki taylara hiç binmedim.”
Her gün Bold Pilot’ı çalıştırmaya başlayan Karataş’a nazaran, yalnızca onu görmek için hipodromları dolduran kalabalığın sevgilisi, Türkiye’nin en ünlü atının farkı, ışığıydı: “O vakte kadar o denli bir safkan ne gördüm, ne bindim ne de çalıştırdım. İnanılmaz bir ışığı ve şampiyon edası vardı. Asildi, farklı bir ruhtu. Yarışa çıktığımızda etrafa bakmayı severdi. Her şeyi dikkatlice izler, bugün farklı bir şey var mı tahlil ederdi. Duruşu özeldi, gelir gezinti yapar, bir durur etrafı dinler, kendini hazır hissetmeden idmana bile başlamak istemezdi. Çabucak farkı görürdünüz. Atçılıkla, at yarışıyla hiç ilgisi olmayan insanların dahi ‘Bold Pilot’ dendiği vakit gözlerindeki ışıltıyı görebilirdiniz. Bir yarış atından bir star doğmuştu. O koştuğu vakit ona özel seyirci gelirdi. Yalnızca onu görmek için hipodroma üç kat insan dolardı. Padoğa girdiği an alkış tufanı kopardı. ‘Bold Pilot’ çabucak her koşusunda startingbox’a girerken huysuzluk yapar, tehlike yaşardı. Bir müddet sonra o kendini sakatlamasın diye hipodromdaki beşerler birbirlerini susturmaya başlamışlardı. Tribünlerden çıt çıkmazdı. Bold Pilot da bunu hissederdi. Bu türlü güçlü bir sevgi vardı takipçileriyle ortasında.”
1996-98 yılları ortasında Karataş ve Bold Pilot ikilisi, birlikte rekorları kırıp, şampiyonlukları göğüsledi; birlikte 30 yarış, 21 galibiyet yaşadı. Arka arda birinci oldukları 11’lik seri yaptılar.Bu sırada ünlü jokeyin hayatında eşzamanlı olarak öbür büyük bir fırtına koptu: Özdemir Atman’ın kızıyla olan dostluğu, aşka dönüştü… Şöyle anlatıyor: “Eşimle, babası Özdemir Bey’le birinci seyahatte, 1991’de Phuket’te tanıştık. Sonra aileyle görüşmeye başladım ve dost olduk. Özdemir Beyefendi ile çalışmaya başladıktan sonra ailenin bir ferdi olmuştum. Beni yemeklere çağırırlardı. Begüm’le çok iyi anlaşırdık, yıllarca çok iyi arkadaştık. Arkadaşken de her şeyi paylaşırdık. Sıkıntılarımızı, sorunlarımızı, sevinçlerimizi… Sonra arkadaşlığımız aşka döndü. Onda o denli bir yürek vardı ki, tanımı yok..”
Özdemir Atman’ın vefatından üç sene sonra evlenen çift, iki çocuk sahibi oldu… Çocuklarına Azra ve Özdemir ismini verdiler. ‘Sihirbaz’ lakaplı Halis Karataş’ın memnunluk tablosu, 2009’da eşi Begüm Hanım’ın göğüs kanserine yakalanmasıyla bozuldu. Beş yıllık uğraştan sonra, Begüm Atman Karataş, 2014’te hayatını kaybetti. Şampiyon eşi kısa bir mühlet atlardan uzak dursa da, eşinin anısına bir şampiyonluk kazanmaya daha kelam verdi. Başardı da: Gazi Kupası’nı bu defa eşinin anısına kaldırdı. Artık bu destansı hayat, bir sinemaya dönüşüyor. Kıssanın geri kalanını Halis Karataş anlatsın….
Siz ‘atlara fısıldayan adam’ mısınız?
– O denli söylerler. Atlarla irtibatın çok kıymetli olduğunu düşünüyorum. Başarımın büyük bir kısmını da bu sağlıyor. Atın hisleriyle hareket ediyorum. Onun hislerini anlayamadığınız vakit başarılı olma talihiniz çok az. Onu nasıl sakinleştirebileceğimi, benden ona ziyan gelmeyeceğini, kulaklarını okşayarak, severek anlatıyorum. Ses tonunuz çok değerli. Onlar bizim kaygı ortaklarımız. Sırrını en iyi koruyanlar. Zira anlattığınız yalnızca onlarda kalır.
Bu öğrenilebilir bir yetenek mi?
- Hayır, doğuştan gelir. Aslında sessiz bir adamım. Hayatımda herhalde en çok konuştuğum vakitler at üstündedir.
Lakabınız ‘sihirbaz’… Sebebi bu yeteneğiniz mi?
– Birçok vakit bir atın evvelki yarışlarına yahut egzersizlerine baktığınız vakit hiç talihi görünmüyor. Fakat o denli bir çalışıyorsunuz ki bir taktikle her şey değişiyor. Bu yüzden bana sihirbaz deniyor.
Neden ‘garibanların koşucusu’ olarak anılıyorsunuz?
- Genelde benim bindiğim atların hepsi favori. Yarışların birçoklarını kazandığım için garibanlar beni sever. Küçük bir paraları varsa garanti olsun diye bana oynayıp kazanırlar. Oradan geliyor.
Karataş, 1996’daki Gazi Koşusu şampiyonluğunu Atman ailesi ile kutluyor.
Kıssayı başa saralım… Yakında çekimleri başlayacak sinema sinemasına mevzu olan öykünüz Sivas’ta mı başlıyor?
– Evet. Babam kış aylarında at bakıp yazları köyde çiftçilik yapıyordu. Altı kardeşiz. Üç kız, üç erkek. Küçükken sporun bütün kollarına çok yatkınlığım vardı. Tenis, futbol… Anlayacağın tek istediğim atlet olmaktı.
Neden onlardan vazgeçip jokeyliği seçtiniz?
- Ağabeyim jokeydi. Lakin annem “Bir konuta bir tane yeter” dedi. Onun yaşadığı zorlukları görüp, “Bir oğlum ziyan oldu, biri daha olmasın” diye düşünüyordu. Ve jokey olmamı istemedi. Fakat ben çok fazla heves duymaya başladım.
Bir atla birinci karşılaşmanızı hatırlıyor musunuz?
– 13 yaşımdayken amcamın gelip “Haydi yarın sabah gel bu işe başla” demesiyle hayatım değişti. Bütün gece uyumadım. Sabah 06.00’da bekliyorlardı ancak ben 03.30’da oradaydım. Karşımda ‘Cemre’ isminde bir safkan vardı. Sonrasında da ona bindim.
Okul ne oldu?
– Okumayla aram yoktu. Bıraktım.
Hiç pişmanlık duymadınız mı?
- Hayır. Zira bu işe başladıktan sonra atlarla bağlantısı ne kadar sevdiğimi gördüm ve hiç pişmanlık duymadım.
Halis Karataş ve eşi Begüm Hanım, keyifli günlerinde çocukları Azra ve Özdemir’le…
OMURLARIMI VE KABURGAMI KIRDIM
Atlar mı yarışır, jokeyler mi?
– Atlar yarışır. Jokeyler yalnızca onları yönlendirir.
Bu riskli bir spor mu?
– Evet. Bu mesleğe başlıyorsanız her an ölebileceğinizi ya da sakat kalabileceğinizi bilmelisiniz.
13 yaşından itibaren her an ölebileceğiniz hissiyle yarışmak mecnunluk değil mi?
– Atın üzerine bindiğim vakit dehşetlerim yahut tasalarım olmuyor. Bindiğim safkanlar o kadar hisli hayvanlar ki düştüğümüz vakit bizi muhafazaya çalıştıklarını biliyorum. Üzerinize basmaz, size ziyan vermezler.
Çok sakatlandınız mı?
- Birçok sefer düştüm. Omurlarımı, köprücük kemiklerimi, kaburgalarımı kırdım… Ancak at sizi daima korur, düşerken sakatlanmamanız için dikkat eder.
Yarışseverler tarafından Sihirbaz lakabıyla tanınan Halis Karataş, 6 Ağuston 2016’ya kadar bindiği 21028 at ile 5740 birincilik kazandı.Kariyeri boyunca 6 Gazi Koşusu şampiyonluğu yaşadı. Kayınpederinin sahip olduğu Bold Pilot isimli tayla 1996 yılında Gazi Koşusunu 2.26.22 derece ile kazanarak pist rekoru kırdı, bu rekor 2016 yılı itibariyle hala kırılamadı. Altı sefer Gazi Koşusu kazanan Halis Karataş bu yarışların değerini şöyle anlatıyor: “Gazi Koşusu üç yaşındaki İngiliz atların hayatları boyunca bir kez koşabilecekleri 2400 metre aralı bir koşudur. Bold Pilot da bu koşuyu 70. Gazi Koşusu’nda bir sefer koştu ve 2.26.22 derece ile rekor kırdı. Bu derece, tüm vakitlerin en iyi ara rekoruydu. Geçen haziran ayında 90.’sı koşuldu Gazi’nin ancak bu dereceye yaklaşan bir at olmadı.”
Kaç yarış kazandınız?
– 6 bine bir adım kaldı.
6 Gazi Koşusu kazanmışsınız. 1996’da Bold Pilot ile pist rekoru kırmışsınız ve o rekor daha kırılamamış. Bunlar içinde sizin için en değerli muvaffakiyet hangisiydi?
– 1996’da Enternasyonal Boğaziçi Koşusu Alman atı Galtee’ya karşıydı. O vakit Almanların en değerli atlarından bir tanesiydi. Bold Pilot’ın sevmediği, çimin yağmurdan ağırlaştığı bir yarış günüydü. Başlarda yarışa hâkimdim, sonra rakibim önüme geçti. Finişe gerçek tekrar onu yakalayıp yarışı kazandık. Çok heyecanlı ve çok özel bir andı.
Fanlarınız çok mu?
– Evet. Lakin beni nasıl tanıdıklarını anlayamıyorum. Sonuçta gözümde gözlük, başımda kask var. Gerçi 90’larda toplumsal medya yokken yalnızca ismimizi bilir, simamızı pek bilmezlerdi.
Bu işten çok kazandınız mı?
– Türkiye’nin en başarılı jokeyiyseniz, yeteri kadar kazanıyorsunuz diyelim.
Sivas’ta küçük bir etraftan çıkıp büyük muvaffakiyetler elde etmek… Hiç savrulmadınız mı?
- Herhalde mesleğime olan hürmetim ve sevgimden ötürü savrulmadım. Gençlere de öğüdüm ahlaklı çalışmaları ve yaptıkları mesleği sevmeleri. O vakit muvaffakiyet kaçınılmaz.
ŞU AN GERİDE OLABİLİRİZ LAKİN BU KAZANMAYACAĞIZ MANASINA GELMİYOR
Sinema için sizi, Atman ailesini ikna etmek güç muydu?
(Begüm Atman’ın kızkardeşi) Lale Atman: Jokey Kulübü Lideri arayıp “Yarın sabah meskende misiniz bir sürprizle geliyorum” dedi. Sonraki sabah Ay Yapım’la birlikte Tay TV’den Hakan Cantınaz gelip taslak verdiler. Olumlu bir proje olacağına inanıp kabul ettik. Bizim için öbür kıymetli yanı at yarışlarının yalnızca kumar üzerine olan algısının kırılması ve ardında ne kadar büyük bir emeğin olduğunun bilinmesi.
At yarışlarının kumar olarak görülmesinden rahatsız mısınız?
(Begüm Atman’ın kız kardeşi) Zeynep Atman: Evet. Bu o denli bir şey değil. Alışılmış sistemin dönmesi için gerekenler var. Lakin şöyle düşün bir tay doğuyor, tahminen iki sene sonra koşabiliyor. Bir hayvanı en harika hale getirmek kolay değil…
Bu kıssayı filmleştirmek nereden aklınıza geldi?
(Yönetmen) Ahmet Katıksız: Biyografi ve umut öyküsü arıyordum. Bir gün ‘spor üstünden bir kıssa anlatabilirim’ diye araştırmaya başladım ve Bold Pilot’la karşılaştım. Twitter’da öldüğü gün atılan twitler, yazılan yorumlar beni çok etkiledi. Bir de bu sinemanın doğmasında en tesirli olan şey merhum Özdemir Atman’ın, “Kaybetmek kazanmanın kardeşidir” lafı oldu. İnsan egosunun yarattığı, kazanınca pahalı, kaybedince bedelsiz hissetme yanılgısını kıssanın temel taşlarından biri haline getirdik.
Hayvanlar ve insan dostluğunun fonunda ne olacak?
Ahmet Katıksız: Bold Pilot ve Halis Karataş’ın o periyot yarattığı ‘biz’ duygusu beni etkiledi. 90’lardaki siyasi yapı ve toplumun kendini kaybetmiş hissetmesine rağmen; Bold Pilot ve Halis Karataş’ın koşma hali insanlara umut vermiş. Zira Bold Pilot çabucak her koşusunu bitiş çizgisine metreler kala yaptığı atakla, geriden gelerek kazanıyor. Şu an geride olabiliriz fakat bu kazanamayacağız manasına gelmiyor. İşte ‘Biz’ hissini yaratan bu olmuş.
Bold Pilot ve ‘Sihirbaz’ lakaplı Halis Karataş, 1998’de Veliefendi’de fırtına üzere eserken…
DÜZGÜN Kİ SENİ TANIDIM, UYGUN Kİ DOSTUM OLDUN BOLD PİLOT!
25 bine yakın cet binmişsiniz… İçlerinde en özeli Bold Pilot mıydı?
– Onun yeri diğerdi.
Birlikte ne kadar yarıştınız?
– 1998’e kadar. Art ayağında tendon dediğimiz çok önemli bir sorunu vardı. Hatta beş yaşındaki yarışlarını daima o zahmetle koştuk. En sonlarda çok acı duyuyordu. Bu benim için de büyük ıstıraptı.
En unutamadığınız ânınız neydi?
– O kadar çok var ki. Mesela üç yaşında en değerli koşulardan biri olan Gazi’ye hazırlık koşusu sayılan ‘Erkek Tay Deneme Koşusu’na girdik. Starta girdikten sonra şahlandı, ikimiz bir arada aksi düştük. Bir daha kalkıp koşması imkânsızdı. Lakin o travmadan sonra kalktı. Yarışımız imkânsızken, bir daha starta girdik ve rakiplerini geçti. Unutamadığım bir andı. Ergin Talay Koşusu’nda starttan sonra ön iki nalı birden çıktı ve nalsız o koşuyu kazandı.
1998’de rahatsızlandı lakin 2015’te öldü. Ortada geçen bu vakitte, Bold Pilot neler yaptı, dostluğunuz nasıl ilerledi?
– Atman Harası’nda bakmaya devam ettik. O, benim için dosttan öteydi. Görmediğim vakit rahat etmiyordum. Bırakıp tatile bile gidemezdim. Artık çocuklarım var ve anlıyorum ki Bold Pilot da benim çocuğum üzereydi. O koşuyu bıraktıktan sonra sevenleri tekrar görmek istedi. 2013’te, 15 sene sonra haradan çıkararak jübile yaptık. O gün pistte binlerce kişi onu alkışlıyordu. Ve güya o her şeyin farkındaydı.
Ve iki sene sonra hayatını kaybetti… Bold Pilot’ı kaybedince, bu durum nasıl etkiledi?
– Çok üzülüyorsunuz ancak tabiatın kanunu bu. Biz elimizden geldiğince ona en iyi formda baktık, gözettik. Artık mezarı haramızın içinde.
Bold Pilot’tan size kalan huylar var mı?
– Evet. Yağmur sevmezdi. Birçok koşusu da yağmurlu havalara denk gelmiştir. O yüzden hâlâ uyandığım an masraf çabucak pencereye yağmur yağıyor mu diye bakarım.
İkinizin de burun kemiği yamukmuş…
– “Jokeyimin burnu yamuk, ben de yamultayım, senkronize olalım bir ömür” demiş. (Gülüyor) Doğduğunda kayan ahır kapısını açayım da çıkayım diye uğraşıp başını ortasına sıkıştırıyor. Burun kemiği yamuluyor.
Onu yine görseniz ne söylemek isterdiniz?
- Seni tanıdığım için çok memnunum. Uygun ki seninle birlikte olduk, yarıştık ve iyi ki seninle dertleştik.
KENDİMİ BİR OKYANUSUN ORTASINDA KALMIŞ ÜZERE HİSSEDİYORDUM
Sinema atla dostluğunuz dışında Begüm Atman ile aşkınızı da anlatacak. İkisi ortasında benzerlik var mı?
– Aşk bir bütün olmadığında yürümez, ona aşk denmez. Atla ilginde de bir bütün olmadığın vakit başarılı olamazsın.
Ahmet Katıksız: Atçılık iki canlının tek canlı haline gelerek yaptığı tek spor. Aslında aşk da bu türlü. Aşk ve atçılığı birleştirmemin temel donesi buydu.
Begüm Hanım’a nasıl evlenme teklifi ettiniz?
– Bir gün yemeğe davet ettim. Ve o gün evlenme teklifi ettim. “Ya kabul etmezse” diye o kadar heyecanlandım ki. Başım dönmeye başladı. Kalktım, bir lavaboya gideyim dedim. 10 metre sonra bayılmışım. Tansiyonum üçe düşmüş. Begüm çok korktu, ambulans çağırdı. Restoranda serum takıldı.
Pekala işvereninizin kızıyla evlenmek güç muydu?
– Özdemir Bey’in vefatından sonra, 2003’te evlendik. Özdemir Beyefendi ile çalışmaya başladıktan sonra ailenin bir ferdi olmuştum. Çok iyi anlaşırdık. Onun için değişen bir şey olmadı.
Eşinizi 2014’te kaybettikten sonra hayat nasıl değişti?
– Çok sıkıntı bir süreçti. Kendimi bir okyanusun ortasında kalmış üzere hissediyordum. Sonra bana bıraktığı iki emanetine en iyi halde bakmak için toparlandım. Bir orta jokeyliği bırakmayı bile düşündüm. Ona karşı olan hasretim hâlâ devam ediyor.
Onu kaybettikten üç ay sonra, eşiniz için kazandığınız altıncı Gazi koşusu şampiyonluğunuz geldi…
– O yarışı kazandım ancak çok zordu. O denli bir yerdeyim ki olağan koşullarda o noktaya bin sefer girsem önüm açılmazdı. Allah bunu bana nasip etti. Birden önüm açıldı. Kazanmayı o kadar çok istiyordum ki.
Eşiniz öldükten sonra hem anne hem baba olmak nasıl?
– Onu kaybettiğimizde kızım sekiz yaşındaydı, oğlum beş… Aile, mesken işlerimiz, çocukların bakımı hepsi sevgili eşimdeydi. Ben yalnızca atlarla ilgilenir, mesleğimi en iyi formda yapmaya çalışırdım.
Çocuklarınızın at merakı var mı?
- Çok. Fakat ben jokey olmalarını pek istemiyorum, zira işimin zorluklarını ve tehlikesini biliyorum. Bir baba olarak sanırım ben oğlumu orada izleyemem. O yüzden oğlumu iyi besliyorum ki irileşsin, olamasın.
(Hürriyet)
Ajansspor
