Belhanda’nın golünün iptal edilmesi doğru mu?

Hüseyin ÖZKÖK – AJANSSPOR

Harika Lig’in 5. haftasında oynanan Galatasaray-Alanyaspor müsabakasında oyun 1-1 eşitlikle sürerken, mesken sahibi ekibin Belhanda ile bulduğu gol öncesinde hamle oyuncusu pozisyonundaki Galatasaraylı Babel’in eline topun çarptığının tespit edilmesi ile gol iptal edildi. Buraya kadar her şey çok olağan üzere gözükse de işin aslı düşünülenden çok daha karmaşık.

IFAB daha evvel el konusunda aldığı “Hücum eden bir ekibin oyuncusunu eline rakip alanda kazara çarpan top her halükârda el olarak değerlendirilir” formundaki radikal kararı bu dönem başında değişikliğe uğradı. Örneğin; geçen dönem Kadıköy’de oynanan Fenerbahçe-Galatasaray derbisinde, sarı kırmızılılar lehine bir penaltı tartışmasında hakem Cüneyt Çakır, VAR’ın ihtarıyla konumun öncesinde topun orta alanda (yine) Babel’in eline çarptığını tespit ederek, oyunu Fenerbahçe lehine direkt vuruş ile devam ettirmişti.

IFAB’ın aldığı yeni karara nazaran artık hamle eden ekibin oyuncusunun ‘atak başlangıç fazı’, yani topa hakim olduğu anda rakip alanda kazara eline çarpan top, el olarak değerlendirilmiyor ve hakem yorumu bu formda yaptıysa oyunu devam ettiriyor yahut görmediği durumlarda o atak golle sonuçlanırsa VAR da o eli dikkate almıyor.

Fakat topa hakim olan oyuncu topla şuurlu olarak eliyle oynadıysa hakem gördüğü yerde düdüğü çalıyor yahut görememiş akın da golle sonuçlanmışsa VAR ‘atak başlangıç fazı’ olan o ana dönerek, golü iptal edebiliyor. Lakin şayet kazara ele çarpan topun çabucak ardından gol bahtı doğuyor, gol atılıyor yahut penaltı gerçekleşiyorsa o vakit hakem yahut VAR müdahalesi gerekiyor.

Geçtiğimiz dönem Eski FIFA Hakemi Bülent Yıldırım ile Ajansspor toplumsal medya kanallarında yaptığımız programlarda ‘atak başlangıç fazı’ konusunu birkaç kere ele almıştık. Bülent Hoca, o devir bize şunları anlatmıştı;

“Oyun kuralları ve VAR protokolüne nazaran, VAR hakemi; bir gol, penaltı ve bariz gol bahtı durumlarının öncesini incelerken; ‘atak başlangıç anı’ ya da topun hâkimiyetinin kazanıldığı, ‘atak başlangıç fazı’ olarak tanımlanan ve ilgili literatürde APP (attacking possession phase) olarak anılan, ilgili atağın başladığı andan, incelenen hadisenin sonuçlandığı ana kadar olan toplam ‘SÜRECİ’ inceler.

Bu süreci incelerken kullanılan referans noktaları şunlardır:

1-) Topun hâkimiyetinin kazanıldığı noktadan başlar.
2-) Gole neden olan vakanın başlamasının sebep olan hadisenin başladığı noktadır.
3-) Top uzun mühlet tıpkı grupta kalırsa top orta alandan rakibin alanına geçildiği anda başlar.

Belhanda’nın sayılmayan golünün ‘atak başlangıç fazı’ ile ilgisine gelirsek… Burada çok kıymetli detayların dikkate alınması gerektiği sonucu ortaya çıkıyor.

Şayet top Babel’in eline çarptıktan sonra Galatasaraylı bir oyuncuya gelip oradan da Belhanda’ya gelse ve ardından gol olsa buna diyecek bir şeyin olması mümkün değil. İptal kesin ve net olurdu. Zira yeni değişen el kuralına nazaran hücumcunun eline kazara da olsa çarpan top azamî 3-4 pas sonucunda gol olursa (veya penaltı yahut gol talihi yaratırsa) o gol geçerli sayılmıyor.

Fakat burada top Babel’in eline çarpmasının akabinde Alanyasporlu bir oyuncuya geliyor. Onun ileriye gerçek vuruşu ise Belhanda’ya gidiyor o da şutu çekip golü atıyor. İşte burada da hakem yorumu devreye girmek zorunda. Zira artık durumda kıymetli olan nokta topun Alanyalı oyuncunun hâkimiyetine geçip geçmediği konusu.

Şayet bir savunma oyuncusu topu baskı nedeniyle tek vuruşla bilinçsizce uzaklaştırırsa hamle eden ekibin atağı bitmiş sayılmıyor. Lakin şayet hâkimiyet Alanyaspor’a geçip, yani oyuncu topa şuurlu formda sahip olup pas vermek isterken topu kaptırdıysa burada Galatasaray, Belhanda ile yine atağa başlamış sayılır ve Babel’in eli değerlendirmeye alınmaz. İşte burada mevzu, bu yorumun yapılmasıyla direkt alakalı.

Galatasaray-Alanyaspor müsabakasında VAR misyonundaki Özgür Yankaya, Alanyasporlu oyuncunun topu baskı altında uzaklaştırmak istediği yorumunu yaparak hakeme golü iptal ettirmiş oldu.