Kenan BAŞARAN
Türkiye futbolunda derin bir idare krizi var.
Maddelere nazaran Türkiye’de futbola dair her türlü kararı alması gereken tek kurum Türkiye Futbol Federasyonu’dur (TFF).
Ancak ne yazık ki TFF, bu tartışmasız özerk pozisyonunu, daima ihlal ettirerek, kaybetmiştir.
Problemleri kendi çözmek yerine, habire siyasetin kapısını çalıyor.
Ligde küme düşme kararını açıklarken bile TFF Lideri, kameraların karşısına bakanla geçiyor.
Haliyle kulüpler de teşekkür afişlerinde siyasalların ismini en üste yazıyor.
Yayıncı kuruluş ödemeleri yapmıyor. Tahlil makamı yeniden bakanlık oluyor.
Yabancı kuralı tartışması oluyor, yeniden bakanlığın ağzına bakılıyor.
Pekala nerede kaldı özerklik?
Biçimsel olarak bile artık özerklik manzarası verilmiyor.
Umarım bu FIFA ve UEFA nezdinde bize ziyan vermez.
Özdemir ne diyorsa aykırısını yapıyor
Nihat Özdemir, idareye geldiğinden beri alınan her karar büyük tartışmalara neden oldu.
Zira Özdemir, futbol kulüpleriyle ve tahlil mekanizmanlarını havale ettiği siyasetle büyük bir bağlantı sorunu yaşıyor.
Ya da etrafı tarafından yaşatılıyor!
Siyasetlerinde bir tutarlılık yok.
Bir iki örnek kâfi:
Limitler yüzde 30’dan 40’a çıkartıyor, üç gün sonra vazgeçiyor.
“Maçlar seyircili oynanacak” diyor, iki gün sonra Galatasaray-Beşiktaş derbisi dahil, tüm maçlar seyircisiz oynanıyor.
“Küme düşmeyi kaldırırsak, dünyaya anlatamayız” diyor, ancak lig biter bitmez küme düşme kaldırılıyor!
Gelelim temel mevzumuza; TFF Ekip Harcama Limitleri’ne…
Baştan söyleyeyim: Sıkıntı Fenerbahçe’ye verilen limitin düşüklüğü değil. Problem, harcama limitlerinin ta kendisi.
Bu limitlerin temel maksadı ne?
Kabaca, kulüpleri mali disipline kavuşturmak.
Lakin, sonuç tam aykırısı çıkıyor.
Fenerbahçe aslında eksi 436 milyondu
TFF, kulüplerden gelen bilançolar alıp, her kulüp için kullandığı formülü uygulayarak, bir fiyat belirliyor.
Bu durumda şayet Fenerbahçe’nin limitinde fahiş bir hesap yanlışı yoksa yahut farklı bir formül uygulanmamışsa, açıklanan limite itirazın da bir mantığı yok.
Fakat dikkat edin!
Fenerbahçe’nin temel itirazı limit fiyatı değil, hesaplanma mantığındaki yanlışlık.
Haksız mı? Değil.
Zira şahsen TFF, Kulüp Lisans Talimatı’nda geçen haftalarda sessiz sedasız bir değişiklik yaptı.
Bizim gözümüzden kaçmadı ve haberini de yaptık.
Bu değişiklik sayesinde üç büyüklere toplamda 530 milyon liraya yakın bir ek harcama marjı yaratıldığını yazdık.
Fenerbahçe de yaptığı açıklamada bizi teyit etti.
Kulüp, eski talimatla hesap yapılsaydı limitinin -436 milyon lira çıkacağını açıkladı.
Demek ki Kulüp Lisans Heyeti bu sayısı görünce “Yahu bunu nasıl izah ederiz” dedi ve talimat değişikliğine gitti ve böylelikle Fenerbahçe’ye 178 milyon liralık limiti çıkartabildi.
Genel bir hesapla bugün dört büyüklerin mali durumu üç aşağı beş üst birebir:
Borsaya kote şirketlerinin hepsinin öz sermayesi negatif durumda. Yani borca batıklar.
Dört büyükler, vaziyeti dernek üzerinde yönetim ediyor.
Yani şirketten derneğe, dernekten şirkete suyu aktararak, hayatlarını idame ettiriyorlar.
Lakin TFF Ekip Harcama Limitleri’ne nazaran Galatasaray ve Beşiktaş, Fenerbahçe’den çok daha zengin!
‘Harca harca bitmez’ gelirleri var!
UEFA'nın gördüğünü TFF görmüyor mu?
Şu tuhaflığa bakar mısınız?
Avrupa’dan 1 yıl men alan Trabzonspor, nasıl harcama limiti elde edebiliyor?
Diyeceksiniz ki bu ceza evvelki 3 yılın bilançolarından kaynaklandı.
Pekala TFF, geçen dönem artı harcama limitini nasıl verdi?
Birebir bilançolara baktıkları halde UEFA sorun görüyor ancak TFF görmüyor!
Beşiktaş Lideri Ahmet Işık Çebi başta olmak üzere yöneticiler Adnan Dalgakıran ve Mesut Urgancılar, kulübün geleceğinin satıldığını tekraren açıkladı.
Çebi, daha geçen hafta “100 milyon lira bulamazsak Avrupa’ya gidemeyiz” dedi.
Tıpkı Beşiktaş, 2 aydır taraftarından bağış topluyor; 20 liralık SMS’lerle…
İki futbolcusu parasını alamadıkları gerekçesiyle kontratını feshedip gitti.
Pekala, kulüp kendisi resmen battık olduğunu duyuru ettiği halde, TFF, nasıl oluyor da Beşiktaş’a 300 milyon lira harcama imkanı tanıyor?
Beşiktaş idaresi bile, “Olsa da 300 milyon lira harcasak” diyordu.
- olan yaklaşık 100 milyon Euro’luk grubun Galatasaray’a faturasını da yakında görürüz…
Harca diyorsun da kaynak nerede?
Problemin bam teli şudur: Kaynak!
TFF, Grup Harcama Limitleri’ni belirlerken, kaynağı sormalı.
X gruba, “Senin 100 liralık bir limitin oluşuyor lakin sen bu parayı nereden bulacaksın, kaynağını gösterebiliyor musun?” diye sormalı.
Bu yanıtı ekonomik gerçeklerle alabiliyorsa, versin limiti.
Aksi halde, Avrupa’dan men cezası alanla, bağış kampanyası yapana, bu türlü ‘bol bol harca’ limiti verince adaletsizlik oluşuyor!
Kulüpler bir bilanço yolluyor, yollamasına fakat bunun ne kadarı makyajlı biliyor muyuz?
Hayır. Zira kamuoyuna açıklanmıyor.
Halbuki limit konusunda örnek alınan İspanya’da tüm kulüplerin bilançoları kamuyla paylaşılıyor.
Futbol ekonomisti Tuğrul Akşar, Ajansspor Youtube yayınında Hüseyin Özkök’e verdiği mülakatta kıymetli bir noktanın altını çizdi:
“Limit hesabında gayrimenkul geliri kullanılmıyor. Geçen dönem Başakşehir’in gelirlerinin içinde gayrimenkul de olduğu söylendi.
Ancak ne kulüp ne de TFF bir yalanlama yaptı.”
Borsaya açık olmayan hiçbir kulübün bilançolarını bilmiyoruz.
Haliyle kıyaslama yapamıyoruz, kriterlerin gözetilip gözetilmediğini denetim edemiyoruz.
Borcu harcı olmayan son şampiyon Başakşehir’in limiti Galatasaray’ın neredeyse üçte biri kadar.
Ligde ikinci yılını yaşayan Gaziantep’ten de yalnızca 20-30 milyon fazla limite sahip!
Genel olarak da borcu yüksek olanlar, borçsuz kulüplerden daha fazla limit alıyor!
Nereden baksan tutarsızca…
Gelecekte Galatasaray ve Beşiktaş ağlayacak
Kaba çizgileriyle baktığımızda Fenerbahçe, Türkiye Bankalar Birliği ile yapılan borç yapılandırma muahedesinin dışında kaldığı için limitleri düşük oluyor.
Zira, Fenerbahçe bilhassa önümüzdeki devirde değerli ölçüde bir kredi ana para ve taksidi ödemesi gerçekleştirecek.
Bu da haliyle limitlerini olumsuz etkiliyor.
Buna rağmen Beşiktaş, Galatasaray ve Trabzonspor ise yapılandırma mutabakatı yaptığı için, yüksek borçları olsa da, 2 yıl kredi ana para borç ödemesinden muaf.
Fakat bu kulüpler mutabakatlarının 3. yılından (yani 2021-22 döneminden itibaren) itiaren borçlarının ana para geri ödemesine da başlayacak.
Hele hele, 5. yılında o denli büyük ödemeler yapacaklar ki, limitleri eksi bile çıkabilir.
O vakit da bu kulüpler, bugün Fenerbahçe’nin yaptığı itirazlarda bulunacaklar.
Aslında önümüzdeki dönemlerde Fenerbahçe avantajlı, başkaları dezavantajlı hale gelecek.
O yüzden ezeli rakipler, bugün Kasımpaşa’nın da yaptığı üzere, bu limit hesabına itiraz etmeli.
Bugün Fenerbahçe ziyan görüyor diye sevinirlerse, yarın kendileri ağladıklarında kimse dönüp bakmaz.
Ha dönüp bakan olursa ve limit hesabı değiştirilirse yahut borçları devlet tarafından bir kere daha yapılandırılırsa o vakit bu da Fenerbahçe’ye karşı ADALETSİZLİĞİN DORUĞU olur!
Ve o gün “Fenerbahçe ligden çekilse hakkıdır” derim.
'Burası Türkiye' başı kazanıyor
Olasıdır ki yapılandırma mutabakatına imza atanlar “Bugünü kurtaralım da yarın Allah kerim” demiş.
Yoksa, kelam konusu mutabakatın uygulanamaz olduğunu Fenerbahçe görüyor da onlar görmüyor mu?
Şüphesiz görüyorlar.
Zati Ahmet Işık Çebi idaresi de yapılandırma mutabakatının ellerini kollarını bağladığını ve ana para geri ödemesi başladığında altından kalkmalarının mümkün olmadını söyledi.
Bu muahedeyi yapan Fikret Orman idaresi, tabir caizse, “Benden sonrası tufan” diyerek, imzayı atıp gitti.
Esasen bu üç kulüp haklı! O denli ya, onlar şunu idrak etmiş: “Burası Türkiye, iki yılda neler neler değişir.”
Yani uzun vadeli planlama yapan bu ülkede cezalandırılır, kısa vadede günü kurtarmak için hareket edense ödüllendirilir!
Alın size küme düşmenin kaldırılması kararı…
Düşünün, ligin altındaki pandemiden ziyan gördüğünü belirtip küme düşmeyi kaldırtırtıyor lakin doruktaki şampiyonluğu kaybettiği halde pandemiden ziyan gördüğünü söyleyemiyor!
TFF uçurumu daha da büyütüyor
Ekip Harcama Limiti, bu haliyle daha rekabetçi ve adil bir lig yarışı yaratmıyor. Bilakis, kadrolar ortasında daha büyük uçurum yaratıyor.
Mali açıdan da kulüpleri büsbütün iflasa sürüklüyor.
Aklı başında hiçbir Galatasaraylı ve Beşiktaşlı, kulüplerinin öz sermayesi negatifken, gelecekteki gelirleri temlikliyken, TFF’nin kendilerine tanıdığı ‘bol bol harca limiti’ne sevinmez.
Aksine, “Bu işte üzücü bir yanlışlık var” der…
Tuğrul Akşar’ın hatırlattığı üzere; geride bıraktığımız dönemde ligdeki 18 kulübün toplam borcu 6 milyar, geliriyse 4.5 milyar lira ve TFF, yaklaşık 2.5 milyar lira harcama limiti tanıdı.
Bir defa daha sorup kapatalım mevzuyu: Ey TFF, hangi parayı harca diyorsun, hangi?
Söyle de biz de bilelim…
Hayatın her alanı üzere futbolumuz da sağlıklı ve adil rekabet ortamıyla gelişir.
Beşiktaş, Galatasaray ve Trabzonspor, bu hesabın yanlış olduğunu duyuru ederek, Fenerbahçe ile yan yana durmalı.
Kısa gün kârı derlerse, yanlış hesap yapmış olurlar.
Ezeli rekabet birbirinden beslenir.
Daha adil, güçlü ve kârlı bir rekabet için gerektiğinde rakibine yapılan haksızlığa ses vermeli.
Hasılı, başta Beşiktaş ve Galatasaray olmak üzere rakipleri, Fenerbahçe için bu limitlere isyan etmeli…
Yoksa yarın da onlar yanacak…
Ajansspor