AJANSSPOR – HABER
Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) geçen dönem başlattığı Ekip Harcama Limitleri’ni yeni dönem içinde duyurdu. Fenerbahçe, 178 milyon liralık limitin kabul edilemez olduğnu belirterek, gerekirse ligden çekilmeyi bile gündemine alabileceğinin sinyalini verdi.
Sarı lacivertliler, birinci günden bu yana limitlerin belirlenme tekniğine karşı olduklarını da bir sefer daha lisana getirdi.
Pekala Kadro Harcama Limitleri nasıl hesaplanıyor?
Bankacı ve spor ekonomisti Tuğrul Akşar, bu sorunun cevabını Ajansspor Youtube yayınında Hüseyin Özkök’e anlattı.
TFF’nin, kulüpler trafından gönderilen yıllık finansal bilançoları baz aldığını ve kabaca gelir-gider kalemlerini dikkate altığını söyleyen Akşar, hesaplamada uygulanan formülü şöyle anlattı:
“İki farklı meblağın ortalaması alınarak limit belirleniyor. Birinci meblağ şöyle belirleniyor: Net konsolide borcun net faliyet gelirlerine oranlanarak bir rasyo çıkartılıyor. TFF’nin limit tablosunda her rasyonun karşılığında bir fiyat yani limit var. İkinci meblağ da şu biçimde çıkartılıyor: Net gelir ve net masraf. Sonra bu iki hesabın sonucundaki iki farklı meblağın ortalaması alınarak, limit belirleniyor.”
Sayılarla örnek limit hesabı
Akşar, bu teorik hesaplamayı daha iyi anlaşılması için somut bir örnekle, sayılarla da yaptı:
“Diyelim bir kulübün 500 milyon lira net konsolide geliri, 1 milyar 600 milyon da konsolide net borcu var. Net konsolide borcu, net konsolide gelire bölüyoruz. Yani; 1.600.000 ÷ 500.000.000= 3.2
Limit tablosunda 3.2’nin manası yüzde 320’dir ve yüzde 301 ile 350 ortasında harcama limitine tekabül ediyor. Sonuç olarak yüzde 45 rasyon çıkıyor. Kulübün geliri 500 milyon liraydı. Yüzde 45 rasyonun karşılığı 225 milyon lira. Artık cebimizdeki birinci harcama limiti 225 milyon lira. İkinci limiti de net gelir ve net masraf farkından bulacağız: Kulübün toplam faaliyet geliri 600 milyon lira olsun. Sarfiyatı de 480 milyon lira. Bu durumda ortadaki fark: 120 milyon lira… Yani cebimizdeki ikinci harcama limiti meblağı da 120 milyon lira. Formül ne diyordu? “İki başka limitin ortalamasını al” diyordu. Alalım:
225.000.000 + 120.000.000 = 345.000.000
345.000.000 ÷ 2 = 172.500.000
Böylelikle örnek kulübümüzün Grup Harcama Limiti 172 milyon 500 bin lira oluyor.”
Limit hesabında kullanılan gelir ve masraflar neler?
Bu noktada limit hesabında kullanılan kalemleri de hatırlatalım:
1-FUTBOL ESER SATIŞ SARFIYATLARI
-Futbolcu, teknik takım, menajer fiyatları
-Diğer işçi masrafları
-Ürün satış maliyeti
-Diğer faaliyet masrafları
-Finansman masrafları
-Kredi anapara ödemeleri
2-FUTBOL ESER SATIŞ GELİRLERİ
-Yayın geliri
-Sponsorluk geliri
-Gişe geliri
-Ticari faaliyet geliri
-UEFA geliri
-Diğer faaliyet geliri
TFF, hastalıklı yapıyı beslemeye devam ediyor
TFF Kadro Harcama Limitleri’nin kulüplerda mali disiplini sağlaycı ve finansal yapıyı dengeleyici değil, bilakis bozucu bir tesir yarattığını kaydeden Akşar, borçlu kulüplerin daha çok harcama yapmaye teşvik edildiğini söylüyor.
Akşar, borçlu kulüplerin borçsuzlara nazaran avantajlı hale geldiğini belirtirken, TFF’nin kaynağı olmayan paralar için “Harcayabilirsiniz” dediğini kaydediyor.
Akşar, “Hastalıklı bir yapı var. Bu model finansal disiplin getirmiyor. Bilakis, kulüplere cömertçe harcama motivasyonu veriyor. Federasyonun hedefi tanımlanmış limitleri denetim etmek değil. Futbolun finansal istikrarını bulmasına yardımcı olmak, sürdürülebilir finansal yapı sağlamaktır maksadı. Lakin kalkıp borca batık kulüplere 300-400 milyon lira limit veriyorsun. Batık oldukları için birtakım kulüpler gidip bankalarla borç yapılandırması yaptı. Bakın tanımlanan limit kulüplerin toplam gelirinin yüzde 50’ine tekabül ediyor. Bu paraları harcadılar, pekala geriye nasıl kazanacaklar? Bu limitlerin anlaşılması sıkıntı. Emelini da anlayamadım” diyor.
Fenerbahçe itirazında haklı mı?
Fenerbahçe’nin reaksiyonunu de kıymetlendiren Akşar, şunlar söylüyor: “Fenerbahçe’nin haklı ve haksız kısımları var. Haklı olan kısım şu: ‘Bütçemize nazaran limitimiz daha yüksek olmalı. Ben transfer yapamazsam nasıl rekabet edeceğim?’
Bunda haklı. Genel olarak üç büyüklere tanımlanan limitler, kendi içinde dengeli değli. Çelişiyor. Başka yandan Fenerbahçe’ye şu itiraz getirilebilir: İtiraz ediyorsun lakin finansalların muhakkak. Karşına çıkacak limit de belirli. Hesaplamada kullanılan formülasyon A ekibe farklı, B gruba farklı uygulanmıyor. Ha, senin hesabınla TFF’ninki uyuşmuyorsa, haklı. Ama TFF finansalları, şeffaf davranıp, paylaşmadığı için bilhassa taraftarlar kendilerine haksızlık yapıldığını savunuyor. Fenerbahçe’nin limitinin düşük olmasını sebebi, değerli ölçüde kredi ana para ve taksit ödemesi (faiz ve kur farkı farklı, bunlar dahil edilmiyor) yapacak olması. Bu yalnızca Fenerbahçe için düşünülmesin. Yapılandırma yapan Beşiktaş, Galatasaray ve Trabzonspor da gelecek dönem bu halde ödemeler yapacak. O vakit onların da limitleri aşağı çekilecek.
Yalnızca 4 büyüğün tablolarını görüyoruz
Avrupa kupalarındaki olası gelirler limitleri nasıl etkiliyor? Akşar bu mevzuyu da şöyle açıklıyor:
“TFF, ‘Transfer-gelir masraf farkında artıdaysan, ben onu limitine eklerim’ diyor. Varsayımı geliri değil, somut elde edilen geliri hesaba katıyor. Yani daha kümesine kalmadığın Şampiyonlar Ligi’nden alacağın varsaydığı geliri hesaba katmıyor.
‘Gayrimenkul satış geliri konulamaz’ diyor. Birtakım kulüpler, geçen sene ‘Başakşehir’in bu türlü geliri var’ dedi lakin bir açıklama yapılmadı, hiçbir taraftan. Şeffaflık olmazsa muteber olamazsanız. Yalnızca 4 büyükler tablolarını borsaya bildirdiği için görebiliyoruz. Oburlarının gelir masraflarını ve kaynaklarını bilmiyoruz.”
TFF 4 kriter belirlemeli
TFF’nin yalnızca dönemsel kâra nazaran hareket etmesinin yanlışsız olmadığını belirten Tuğrul Akşar, “Kulübün genel bütçesi, öz kaynakları negatifse, buna zati limit vermeyeceksin. UEFA, bunu yapıyor. Bakın Trabzonspor, en son 23 milyon kâr etti fakat birikimli geçmiş ziyandan dolayı men cezası verildi. Yani dönemsel durumu onu kurtaramadı. TFF de kılı kırk yarmalı” diyor.
Akşar, son olarak TFF’nin 4 temel kriter belirlemesi gerektiğini belirtiyor:
1-Şeffaf olunmalı
2-Tutarlı olunmalı
3-Limitin kaynağı gösterilmeli
4-Dönemsel kârlılık değil, öz kaynağın müspet olması koşulu aranmalı.
Galatasaray'da 500 milyon var mı?
“Bakın son limitlere nazaran TFF, kulüplere toplam 2 milyar 584 milyon lira harcama müsaadesi veriyor. Yeterli de bu para var mı kulüplerde?
Yalnızca dört büyüklere verilen hisse 970 milyon lira. Bakın bu paranın kaynağı olsa bile, sen toplam limitin yüzde 43’ünü dört büyüklere veriyorsun. Pekala bu nasıl rekabet? Şampiyona Galatasaray’ın altında sayı veriyorsun. Galatasaray’a 500 milyon lira limit verdin? Bu para Galatasaray’da var mı?”
Ajansspor