Ramazan DENGİZ – AJANSSPOR
Fenerbahçe’de ikinci Vitor Pereira periyodu başladı. Portekizli futbol insanı, ekibin başında çıktığı birinci hazırlık maçında 3-4-3 sistemini denedi. Romanya 2. Lig grubu Csikszereda’ya karşı geriden 3 savunmacının oyun kurduğu sistem işe yaradı. Pekala, 3-4-3 sistemiyle Fenerbahçe Üstün Lig’de muvaffakiyete ulaşabilir mi? 3-4-3 sisteminin öncüleri kimdir? Bu sistemin çarklarında hangi tip oyuncular yer alıyor ve olmazsa olmazı ne? İşte, Vitor Pereira’nın 3-4-3’üne dair merak edilenler.
3-4-3 sisteminin mucidi kimdir?
Bugün dünyanın en büyük spor sanayisi ortasında gösterilen futbol, vakit zaman Almanya ile İngiltere ortasında gidip gelse de; futbolun yüz yıla mal olan birçok terimi İngiltere menşeilidir. Tıpkı, 3-4-3 sisteminde olduğu üzere. Arsenal’in 1920’li yıllardaki teknik yöneticisi Herbert Chapman, 3-4-3 sistemini yeşil alanda uygulayan birinci kişiydi. 1953’teki 6-3’lük Macaristan yenilgisine varıncaya dek Chapman’ın 3 savunmacı taktiği Ada futbolunda kullanıldı. Yıllar içinde ofsayt kuralı ve 4 savunmacıdan oluşan taktik benimsenince, 3 stoperli taktik de gözden düşmüş oldu.
Chapman, gerisinde 1 kupa; 4 lig şampiyonluğu bırakırken yıllar boyunca “diziliş futbolunun” mucidi olarak da anılacaktı.
Maradona’lı Arjantin 3’lü stopere döndü
Arjantin’in eski teknik yöneticisi Carlos Bilardo, mevcut futbol tertibinde kanat oyuncularından yeteri kadar randıman alınamadığını düşünüyordu. Ona nazaran, kanat oyuncuları bir grubu geride 2 kişi eksik bırakan asıl faktördü. Yalnızca bu yüzden bek oyuncularını orta sahanın kenarlarına yerleştirdi. Maradona’ya daha savunmacı bir kimlik kazandırdı ve orta saha oyuncularına büyük vazife verdi. Maksat, Maradona üzerine kurulan oyunu pekiştirmekti ve Bilardo bu taktikle başarılı oldu da. 1986 Dünya Kupası’nda Arjantin zafer takının altından geçen taraftı.
Van Gaal 3’lü savunmayla tanındı
Hollandalı futbol insanı Louis Van Gaal, Ajax’ı yönettiği periyotta 3’lü savunmaya yöneldi. Onun futbol anlayışında ortadaki stopere büyük vazife düşüyordu. Bu oyuncu, ön libero oyuncusu üzere davranmalı ve daima orta saha oyuncularıyla bağlantı halinde kalmalıydı. Fenerbahçe’nin son hazırlık maçında bu vazife Sadık Çiftpınar’a verildi.
Fakat, taraftar ve teknik heyet dönem boyunca buradaki gereksinimin Çiftpınar’la giderilemeyeceği kanaatinde. Bu noktada vazife yapabilecek stoperlerin “piston futbolundaki” stoperler üzere atletik olması elzem. Bir orta Galatasaray ve Başakşehir’de oynayan Chedjou, Fenerbahçe’deki Tisserand, Beşiktaş’taki Wellinton ve sarı-lacivertlilerin yeni transferi Caulker bu tanıma uygun isimler.
Pereira idolünü açıkladı
Serie A ve İngiltere Premier Ligi’ndeki futbol sistemlerini takip ettiğini ve Çin Harika Ligi’nde de 3’lü savunmayla alana çıktığını belirten Pereira: “Çin’de 3-4-3, 3-5-2, 4-3-3 oynadım. Birinci yıl 4-3-3 oynadık. Çeşitlendirmek için ne yaptım? Kanatlardan biri ikinci forvetti ve o taraftaki bek atak etmekte özgürdü. Örneğin Atalanta’yı izlediğimde çok baskıcı bir kadro görüyorum. Mükemmel bir oyunu var. Leeds United da o denli. Bazen bana mantıklı gelmeyen değişikler yapıyorlar lakin öteki şahane şeyler de var. Daha farklı savunma tertipleri oluşturuyorlar. Oyuna 4-3-3 sistemi ile başlanabilir. Daha sonrasında saldırmak istediğimiz alanlara bağlı olarak oyunu ofansif ve defansif öteki bir şeye dönüştürebiliriz” demişti.
Csikszereda dizilişi nasıldı?
Vitor Pereira, 5 yılın akabinde Fenerbahçe’yle çıktığı birinci hazırlık maçında radikal bir değişiklik yaparak 3’lü savunmaya döndü. Pereira’nın Csikszereda maçındaki dizilişi şu formdaydı:
- Kaleci: Berke Özer
- Savunma: Lemos – Sadık – Caulker
- Orta saha: Nazım – Sosa – Mert Hakan – Ferdi
- Atak: Sinan – Ademi – Thiam
Fenerbahçe, 3’lü savunma sistemiyle oynayabilir mi?
Sarı-lacivertliler, 3’lü savunmayla oynadığı birinci müsabakayı 2 gollü galibiyetle tamamladı. Fakat, Csikszereda maçı, 3’lü savunmanın niteliğini ispatlayacak bir müsabaka sayılmaz. Fenerbahçe’nin kanat bek olarak kullanacağı oyuncular Caner Erkin ve Nazım Sangare. Bu iki oyuncu dışında, Pereira’nın öbür alternatifi yok. Ayrıyeten, savunmada da hala büyük aksaklıklar var. Sadık Çiftpınar, 3’lü savunma sınırına liderlik edebilecek deneyimde bir oyuncu değil.
Berke Özer, 3’lü savunmada parlayabilir
“Libero kaleci” tarifine uygun bütün kaleciler, 3’lü savunmada parlıyor. 3’lü savunma sisteminde kalecinin öne çıkması için birden fazla fırsat olur. Pekala libero kaleci nedir? Rakibi erken karşılayan, atletik; oyunu geriden kurmaya hakim ve gerektiği yerde risk alabilen kaleciler libero kaleci olarak tanımlanıyor. Çağdaş futbolda Manuel Neuer; tanıdık bir isim olarak Oscar Cordoba ve Kolombiya efsanesi Rene Higuita libero kaleci kavramının önde gelenlerinden. Berke de Csikszereda maçındaki performansıyla Fenerbahçe’nin 3’lü savunma sistemine kolay ahenk sağlayabileceğinin birinci sinyallerini verdi. Ayrıyeten, süratli ve atletik olması; fiziği ve refleksleriyle Pereira’nın oyuncusu olabilir.
Bielsa öğretmen, Guardiola öğrenci
Çağdaş futbolda 3-4-3 futbolunun üstadı Marcelo Bielsa, öğrencisi de Pep Guardiola. İkilinin Etihad’daki randevusunda “boynuzun şimdi kulağı geçmediği” ispatlandı. Guardiola, 10 kişi kalmış Leeds United’a mağlup oldu ve Bielsa çömeldiği yerden az daha kalkamayacaktı. Bielsa’nın futbol ideolojisinde dört farklı terim hayati ehemmiyet arz ediyor. Bunlar; daimi odaklanma, hareketlilik, rotasyon ve doğallık. Yani, alanda oyuncularının “ezbere” oynamasını istemez. Oyuncularının her duruma karşı refleks geliştirmesini öğütler. Ona nazaran, kazanmak için “pres” yapmak; “ileride oynamak” ve “rakibi yarı alanına gömmek” gerekiyor.
Rıdvan Dilmen muştuyu verdi
Fenerbahçe TV yayınına bağlanan eski futbolcu Rıdvan Dilmen, sarı-lacivertlilerin Vitor Pereira idaresinde pres futboluna odaklı biçimde hazırlandığını açıkladı. Emekli futbolcu, bu sistemin benimsenmesi durumunda kadronun muvaffakiyete ulaşacağını da ekledi.
3-4-3’e “ilaç” üzere giden oyuncular
Her ne kadar İtalya’nın 3’lü savunmadan uzaklaştığı, çağdaş futbola döndüğü ileri sürülse de aslında Mancini’nin EURO 2020’de yansıttığı şey tam olarak 3’lü savunma futboluydu. Orta sahanın gerisindeki Jorginho yahut Veratti, Mancini futbolunun temelini oluştururken; kanat beklerin performansı turnuva boyunca konuşuldu. Ta ki Spinazzola’nın şanssız kazasına dek. Aşil tendonu kopan Spinazzola, turnuva müddetince kanatlardan yaptığı bindirmelerle “tehlike” yarattı. Bilhassa Türkiye maçında bindirme üstüne bindirme yapan oyuncu, Kenan Karaman’a dahi savunma yaptırmıştı. İşte, 3-4-3 futbolunun “olmazsa olmazları”
1- Donnarumma
EURO 2020’nin en pahalı oyuncusu seçilen Donnarumma, yalnızca penaltı kurtarışlarıyla değil; topu geriden oyuna sokmasıyla da isminden kelam ettirdi.
2- Spinazzola
Juventus’un kanat beki Leonardo Spinazzola, EURO 2020’deki performansıyla kanat bekin ehemmiyetini bir sefer daha gösterdi. 3’lü savunma anlayışının bir eseri olan Spinazzola, sol bekte “tehlike” saçıyor.
3-Trend Alexander-Arnold
Jürgen Klopp’un “Trend ulusal ekibe seçilmediğine nazaran Southgate’in daha iyi bir opsiyonu olmalı” dediği Alexander-Arnold, çağdaş futbolun en tesirli sağ beklerinden. Topu ileri taşıması ve rakip ceza alanında tehlike yaratması nedeniyle, Arnold üzere oyuncular 3’lü savunma anlayışına renk katabilir.
4-Van Dijk
Savunmanın sağında vazife alan Virgil Van Dijk, Liverpool’un vazgeçilmez isimlerinden. Fiziği, rekabetçi yapısı ve atletikliğiyle atak oyuncularına kaygı salan Van Dijk, 3’lü savunmada faal bir formda misyon alabilir.
5-Sergio Ramos
3’lü savunma futbolunun bir “beyni” olması gerektiğini içeriğin girişinde de bahsetmiştik. Ramos, bu misyonu üstlenmek ismine biçilmiş kaftan. Önümüzdeki dönem PSG’de Ramos’un savunma sınırına “abilik” yaptığına şahit olabilirsiniz.
6-Chiellini – Bonucci
3’lü savunma anlayışının yıllardır uygulandığı Juventus’ta, Chiellini ve Bonucci ikilisine büyük vazife düşüyordu. Sisteme aşina olmaları ve EURO 2020’de Mancini’nin inancının boşa çıkarmamalarından dolayı, 3’lü savunma futbolunda Chiellini ve Bonucci’yi es geçmek olmaz.
7-Veratti
PSG’nin ve İtalya’nın “azimli çocuğu” Marco Veratti, orta sahanın en çok koşan isimlerinden. Çağdaş futbolun da en tesirli ön libero oyuncularından biri. Bu noktadaki oyuncunun savunmayla irtibatta kalıp orta alanda efor sarf etmesi gerekiyor. Yani, bir nevi sistemin köprüsü diyebiliriz.
8-De Bruyne
Tıpkı Arjantin’li Carlos Bilardo üzere 3’lü savunma futbolunun bir de yaratıcı oyuncusu olmalı. Fenerbahçe’de bu rol Mesut Özil’e düşerken; dünya genelinde Kevin De Bruyne öne çıkıyor.
9-Ronaldo
Orta saha ve kanat bek dizilişinden sonra sıra geldi hamle sınırına. Bu noktada 3 futbolcu yer alıyor. Ronaldo da bunlardan biri. 3 futbolcunun da ortak noktası, vakte nazaran “forvet” üzere davranabilmeleri. Portekizli harika star, 3’lü savunma futbolunun sağında yer alacak.
10-Lionel Messi
Lionel Messi de tıpkı Ronaldo üzere “forvet” olarak anılıyor. Lakin, 3’lü savunma oyununda pekala sol açık oynayabilir.
11-Benzema
Çağdaş futbolun “en bitirici” isimlerinden biri Karim Benzema. Real Madrid’den onlarca futbolcu gelip geçmesine rağmen bir tek Benzema yerini kimseye kaptırmadı. Ronaldo ve Messi’nin besleyeceği; geriden Kevin De Bruyne’nin dayanak vereceği bir Benzema, bitiriciliğiyle büyüleyebilir.
3’lü savunmanın saha içerisindeki dizilişi
Üstteki tabloda 3-4-3 taktiğinin dizilişi yer almaktadır. 3-4-3 dizilişinde libero kaleci; sağ ve sol stoper, merkez stoper; iki orta saha ve iki kanat bek, iki açık oyuncusu ve bir forvet görevlendirilir.
Ajansspor