Zekeriya Alp, kelleleri koltuğu otururken vermişti bile

Hüseyin ÖZKÖK-AJANSSPOR

Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Lideri Nihat Özdemir ve idaresi, misyona gelmelerinin akabinde 4 Temmuz 2019 günü Yusuf Namoğlu’nun yerine geçen Sabri Çelik’i gönderip Merkez Hakem Şurası’nın (MHK) koltuğunu Zekeriya Alp’e verdi. Böylelikle eski futbolcu Alp, ikinci kere MHK Lideri oldu.

Alp’in misyona getirilmesi hem hakem topluluğunda hem de futbol dünyasında olumlu karşılanmıştı. Zira Alp, evvelki devrinde neredeyse tüm hakemler tarafından sevilen ve çok hürmet gören bir liderdi. Onları kollar ve kulüplere karşı adeta kalkan olarak korurdu.

Zekeriya Alp, Beşiktaş’ın efsane futbolcusuydu. Daha sonra başarılı bir iş insanı olmasının yanında, spor müellifliği, TV yorumculuğu ve yöneticilik yaptı. TFF’de 2004/06 ortasında başkanlık yapan Levent Bıçakçı periyodunun ise basın sözcülüğünü üstlendi. Alp, 2012’de Yıldırım Demirören tarafından, hakemlik geçmişi olmadığı halde, MHK Lideri yapıldı.

Toplumsal medyanın şimdi faal ve yönlendirici olmadığı birinci MHK Başkanlığında Zekeriya Alp’in bilhassa hakem topluluğu içinde imajı çok iyiydi ve seviliyordu. Konuştuğum kadın-erkek kimi eski hakemlerden o periyotla ilgili aldığım bilgiler sahiden daima çok olumlu oldu.

Alp, o devirde bilhassa şeffaf olmaya çalışan da bir liderdi. Her Salı basın toplantısı düzenlemeye başlamıştı. Lakin birkaç toplantı sonra 16 Aralık 2014’de devrin Gaziantepspor Lideri İbrahim Kızıl’ın kendisine yönelik sert tenkitlerini basın toplantısında ekrandan gösterip, istifa etti.

Nihat Özdemir’in 1 Haziran 2019’da yapılan genel heyetle birlikte TFF Lideri olarak vazifeye başlaması sonrasında yeni MHK’nin açıklanması 34 gün sürdü. Zira adeta bir öğütme makinesi olan MHK, 8 yılda 6 lider harcamıştı ve vazifeye gelecek yedincisi mümkün olduğunca uzun mühlet kalmalıydı. İşte bütün bunları göz önünde bulunduran Nihat Özdemir uzunca bir müddet sonra ‘geçmişteki’ Zekeriya Alp’e güvenerek, kendisini ikinci sefer vazifeye getirdi.

Yeni MHK Lideri Alp, vazifeye gelir gelmez, herkesi şaşırttı ve şoke eden kararlara imza attı. Alp ve yardımcısı Oğuz Sarvan, birinci iş olarak yılların deneyimli ve ülkenin en donanımlı FIFA Hakemi Bülent Yıldırım ile Serkan Çınar’ı kulüp baskısına boyun eğerek ‘kurban’ verdi ve VAR’da dahi kullanmadan belirlenen 43 kişilik listeye almayarak sistem dışına çıkarttı. Mazeretini ise daha sonra “Performansı iyi değildi ve yaş haddini dolduruyordu zaten” halinde açıkladı.

Meğer eski Zekeriya Alp, kulüp baskısına asla boyun eğmez ve gerekirse istifa bile eden biri olarak tanınmıştı. Lakin bu sefer misyona gelir gelmez beyaz bir sayfa açmak yerine, kendi devrinden öncesini ilgilendiren hadiseler olmasına rağmen, iki hakemini anında silerek daha birinci dakikadan taviz vermeye başladı. Alp ve MHK, işe düğmeyi en baştan aksi ilikleyerek başlamış oldu.

Alp’in istifa ettiği güne kadar yaptığı bir dolu yanlışı yazmadan evvel istifası sonrası medyadan üç değişik yorumdan bahsetmek istiyorum. Yapılan yorumlarda hakkında karar sizin.

Ömer Faruk Ünal (Türkiye Gazetesi): Kelle yerine istifasını verdi. Bu MHK hiçbir kulüp liderine hakemini satmamıştır.

Hülya Coşkun (Tele 1): Bağların gevşediği, münasebetlerin çabucak iptal edilmeye hazır olduğu ve parçalanmaya gösterilen toleranslı düzensizliklerde baskı görmesine karşın üyelerine sahip çıkan Zekeriya Alp’i prensipli duruşu nedeniyle tebrik etmek gerekir.

Cemal Ersen (Milliyet): Alp’e diş geçiremediler. Evvelki gün de Zekeriya Alp, rica minnet geldiği vazifesinden istifa etti. Neden? Hakemler çok başarısız olduğu için mi? Değil olağan ki. İşine karışıldığı, inisiyatif kullanması engellendiği ve yönetilmeye çalışıldığı için. Kimi kulüpler ‘kelle’ istediği için.

Bu üç görüşe de muhakkak karşı çıkıyorum. Zekeriya Alp, MHK tarihinin gördüğü en berbat başkanlık modellerinden birini sergilerken daha geldiği gün iki hakemi kulüplere kurban verip bir müddet sonra tekrar kulüp baskısıyla Suat Arslanboğa’nın profesyonel kontratını de sonlandırdı.

Zekeriya Alp MHK’sının iki yakası bir türlü bir ortaya gelmedi. Alp’in ikinci periyodu MHK’nın en tartışmalı devirlerinden biri oldu.

Artık gelin tarih sırası gözetmeksizin unsur madde neler olmuş yazalım:

• Kural yanlışı müracaat rekoru kırıldı.
• Yanlış uygulamalar nedeniyle skandal olarak nitelenebilecek hakem ve VAR yanılgıları oldu.
• Fenerbahçe-Beşiktaş maçı sonrası hakemlerin alışılmışın dışında adeta ‘ifade’ vermeye çağrılmasının birebir dışarı sızdırılmasına açıklık getirilemezken, bu durum güya bir rutinmiş üzere aktarıldı.
• Penaltıda kaleci ihlalleri konusunda yapılan açıklamalarda Oğuz Sarvan topu UEFA eğitimcilerine attı ve ikinci yarıdan itibaren küçük ihlallere de VAR tarafından müdahale edileceğini söyledi. Halbuki IFAB 21 Ağustos’ta tüm konfederasyon ve federasyonlara sert bir sirküler göndermiş ve penaltı ihlali konusuna dikkat çekerek kararlara uyulmasını istemişti. Bu duruma sessiz kalındı.
• Zekeriya Alp, Alanyaspor-Fenerbahçe maçı sonrasındaki kural kusuru tezleri ile ilgili olarak kendi görüşünü daha TFF Idare Heyeti kararını açıklamadan basına açıkladı. Daha sonra devre ortası basın toplantısında IFAB Hakem Departmanı üyesi eski hakem David Elleray’dan kendi fikirleri doğrultusunda görüş alındığını açıklarken bu görüşün neden kamuoyu ile paylaşılmadığını söylemedi.
• Devre ortasındaki ‘meşhur’ basın toplantısında “Fırat Aydınus için yakında hakemliği bırakacak, onun deneyimlerinden yararlanıyoruz” deyip tıpkı toplantıda ondan çok daha fazla donanım ve deneyime sahip Bülent Yıldırım’a ‘yaşlı’ damgası vurdu. “Başka hususlara da girmiyorum” üzere bir ima ile de Yıldırım’ı töhmet altında bıraktı.
• MHK, daha dönem başında hakemler üzerinde yapay bir ‘güven’ sorunu yaratarak kontratlarının ‘iki dudak ortasında olduğunu’ hissettirip büyük bir ruhsal baskıya sebep oldu. Sonrasında ise alanda yapılan bir hakem kusuru üzerine, bir profesyonel hakemin kontratını feshederek yeni bir krize neden oldu. Meğer bir evvelki hafta oynanan ve kural yanılgısı müracaatlarına sebep olan Aytemiz Alanyaspor-Fenerbahçe maçı şimdi tazeliğini korurken, tıpkı hakem ve VAR’ın yerlerini değiştirip bu maça atayarak krizi şahsen kendisi yarattı. Üstelik tıpkı hakem için yapılan ağır baskılar sonucunda kendisine maç vermeye de devam etmek zorunda kaldı.
• Alp, VAR vazifesinde genç yahut yaşlı yalnızca gerçek bir hakem olması yeterliyken VAR’ın teknolojik bir sistem olması nedeniyle genç hakemlerin bu işten daha iyi anlayacağını tabir etti. VAR’ı teknik olarak yalnızca operatörlerin kullandığını unuttu.
• Bir MHK üyesi olarak Oğuz Sarvan’ın “VAR olmasa daha iyiydi” kelamı tam manasıyla skandaldı.
• Halil Umut Meler’in toplumsal medya baskısıyla Fenerbahçe-Beşiktaş maçından son anda alındığının açıklanması Zekeriya Alp ve şuranın toplumsal medya ve etrafından ne kadar çok etkilendiğinin ve buna nazaran hareket edebildiğinin adeta açık bir göstergesiydi.
• Zekeriya Alp ve grubu dönem devam ederken hakemlerin fizikî çalışmalarından sorumlu takımın de kontratını yüzeysel münasebetlerle feshederek 10 yıldan uzun müddet hizmet eden bir beşere ve takım arkadaşlarına kapıyı gösterip kendi arkadaşlarına TFF’de yeni bir takım açma yoluna gitti.
• Güçlü görüşmesi itimadı iyice azalttı. Ali Koç’a özel bilgilendirme yapmalarına rağmen Fenerbahçe aleyhine açık ve net yanlışlar artarak devam etti.
• Devre ortası yapılan skandal olarak nitelenebilecek basın toplantısı itimadı yerle bir etti. Toplantıda prensipler, etik, netlik üzere şeyler ortaya konamadığı üzere şeffaflıktan çok uzaktı.
• Pandemi devrinde hakemlikte ihtilal yapacaklarını söylemelerine rağmen icraatlar göz boyamadan öteye gitmedi.
• Pandemi sonrasındaki 8 haftada yapılan atamalarda dönem öncesi açıklanan hiçbir prensip yerine getirilmedi. Büyük yanlışlar dönem uzunluğu devam etti. Çoğunlukta ligin dizayn edildiği algısı oluştu. Dönem başında alınan kararların uygulandığı sav edilse de şaibe savları ayyuka çıktı.
• Ligden düşen Ankaragücü, Malatya ve Kayserispor, MHK tarafından düşürüldüklerini sav etti. Bilhassa de Kayserispor Lideri Berna Gözbaşı, Kulüpler Birliği toplantısında Rizespor ve son Trabzonspor maçlarında kasıtlı görevlendirmelerle ligden düşürüldüklerini argüman etti ve bunu kamuoyuna açıkladı.
• Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş bilhassa de Trabzonspor daima haklarının yendiğini ve MHK’ya asla güvenmediklerini lisana getirdiler.
• Dönem sonu taraflı tarafsız herkes MHK’nın istifasını beklerken, TFF Idare Şurasında önemli görüş ayrılıkları yaşandı. MHK direndi. TFF idaresinde MHK’ye dayanak veren yalnızca 1-2 isim kalmasına rağmen onlar istifa etmemekte direndiler.
• TFF, MHK’nın talimat değişikliği talebini yaklaşık 2 ay gündeme getirmedi. Alp ve grubu bu duruma karşın istifa etmemekte direnmeye devam etti.
• TFF idare şurası toplantısında reaksiyonlardan ötürü MHK toplantısı gündeme dahi alınmadı. Daha sonra çoğunluk tatildeyken TFF İcra Heyeti vasıtasıyla talimat değişikliklerinin bir kısmı kabul ettirilebildi.
• MHK’nın en kıymet verdiği takımlaşma ile ilgili temel düzenleme TFF tarafından kabul edilmedi. MHK bu açık bildirisi görmezden geldi.
• Takımların nitelikleri ve sınıflandırılmasına yönelik unsur kabul edilmemesine karşın MHK, kendi inisiyatifi ile terfi kursları yaptı. Kursların bittiği ve hakem takımlarının muhakkak olacağı gün ise, TFF Lideri argümanlara nazaran, MHK’dan 4 konsey üyesinin istifa etmesi gerektiğini, aksi takdirde misyona devam edilemeyeceğini belirtince ligin bitiş tarihinden bu yana istifa etmemekte direnen Zekeriya Alp, istifa etmek zorunda kaldı. Zekeriya Alp, TFF tarafından açık halde istifaya zorlandı ve vaktinde istifa etmeyerek birçok skandal sonrası adeta ‘görevden alınmış’ oldu.

Fakat Alp istifasını verene kadar TFF’nin MHK’dan başta Oğuz Sarvan, Ünsal Çimen, Murat Ilgaz ve dördüncü bir ismin gönderilmesini istediği sav edilirken ismi geçmeyen tek kişi Zekeriya Alp’in olması da dikkat cazipti.

Başka yandan MHK Eğetim Danışmanı Burçin Keskin ve VAR Koordinatörü Barış Şimşek’in de kimi kulüpler tarafından istenmediği, yeni MHK vazifeye geldiğinde kendileriyle çalışılmayacağı TFF kulislerinde lisana getiriliyor.

MHK’daki değişimin bu derece uzaması yeni döneme sayılı günler kala vazifeye yeni gelecek MHK’nın işini şimdiden çok zora soktu. Zira elde sıkıntılı bir talimat, şimdi belirlenmemiş klasmanlar var. Yani yeni dönem öncesi MHK’da kim misyona gelirse gelsin, yeni konseyi yığınla birikmiş sorun ve çözülmesi gereken çok sayıda sorun bekliyor.

Örneğin terfi kurslarına çağrılan ve terfi ettirilmeyi bekleyen hakem ve gözlemciler istifa sonrası büyük bir hayal kırıklığı yaşıyor. Medyada kimi hakemlerle yolların ayrılması gerektiği sesleri yükselirken, geçen periyodun hesabının kesilmesi gerektiği söyleniyor.

Zekeriya Alp ve MHK, geldikleri gün düğmeyi yanlış iliklemişlerdi ve o günden sonra hiçbir şeyi düzeltemeden çok başarısız bir devrin akabinde topluluktan çok sayıda insanın ‘nefretini’ de kazanarak, gitmek zorunda kaldı. Bir başka deyişle, kullanım müddetleri dolunca gönderildiler.